• صفحه نخست
• سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی

سیمین خلیلی مشهور به سیمین بـِهْبَهانی (زاده 28 تیر 1306 تهران – درگذشته 28 مرداد 1393 تهران)، نویسنده، شاعر غزل‌سرای معاصر ایرانی و از اعضای کانون نویسندگان ایران بود. سیمین بهبهانی در طول زندگی‌اش بیش از 600 غزل سرود که در 20 کتاب منتشر شده‌اند.

شعرهای سیمین بهبهانی موضوعاتی مانند عشق به وطن، زلزله، انقلاب، جنگ، فقر، تن‌فروشی، آزادی بیان و حقوق برابر برای زنان را در بر می‌گیرند.

او به دلیل سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به «نیمای غزل» مشهور است.

پدرش عباس خلیلی شاعر و نویسنده و مدیر روزنامه اقدام بود. حاج میرزا حسین حاج میرزاخلیل معروف به میرزا حسین خلیلی تهرانی که از رهبران مشروطه بود، عموی پدر او و علامه ملاعلی رازی خلیلی تهرانی پدربزرگ اوست. عباس خلیلی به دو زبان فارسی و عربی شعر می‌گفت و حدود 1100 بیت از ابیات شاهنامه فردوسی را به عربی ترجمه کرده بود و در ضمن رمان‌های متعددی نگاشت که همگی به چاپ رسیدند.

مادر او فخرعظما ارغون دختر مرتضی قلی ارغون (مکرم السلطان خلعتبری) از بطن قمر خانم عظمت السلطنه (فرزند میرزا محمد خان امیرتومان و نبیره امیر هدایت الله خان فومنی) بود. فخر عظمی ارغون فارسی و عربی و فقه و اصول را در مکتب خانه خصوصی خواند و با متون نظم و نثر آشنایی کامل داشت و زبان فرانسه را نیز زیر نظر یک مربی سوئیسی آموخت. او از زنان پیشرو و از شاعران موفق زمان خود بود و در انجمن نسوان وطن‌خواه عضویت داشت و مدتی نیز سردبیر روزنامه آینده ایران بود. او همچنین عضو کانون بانوان و حزب دموکرات بود و با سمت معلم زبان فرانسه در آموزش و پرورش خدمت می‌کرد.

پدر و مادر سیمین که در سال 1303 ازدواج کرده بودند، در سال 1309 از هم جدا شدند و مادرش با عادل خلعتبری (مدیر روزنامه آینده ایران) ازدواج کرد و سه فرزند دیگر حاصل این ازدواج بودند.

سیمین بهبهانی در سال 1325 با حسن بهبهانی ازدواج کرد و از آن پس با نام خانوادگی همسر خود شناخته شد. حاصل این ازدواج دو پسر با نام‌های علی و حسین، و یک دختر به نام امید است. ابوالحسن تهامی‌نژاد، دوبلور و صداپیشه ایرانی، داماد اوست. سیمین بهبهانی در سال 1349 از حسن بهبهانی جدا شد و در همان سال با منوچهر کوشیار، که در دوران دانشجویی با او آشنا شده‌ بود، ازدواج کرد. منوچهر کوشیار تیرماه 1363 در اثر عارضه قلبی درگذشت.

او سال‌ها در آموزش و پرورش با سمت دبیری کار کرد. سیمین بهبهانی سی سال (از سال 1330 تا سال 1360) تنها به تدریس اشتغال داشت و شغلی مرتبط با رشته حقوق را قبول نکرد.

بسیاری از خوانندگان چون شجریان، الهه، اکبر گلپایگانی، داریوش، ایرج، عارف، سپیده، کورس سرهنگ‌زاده، رامش، عهدیه، سیما بینا، پوران، دلکش و مرضیه و… سروده‌های وی را خوانده‌اند.

در سال 1378 موفق به دریافت مدال کارل فون اوسی یتسکی از سازمان جهانی حقوق بشر در برلین شد. در همین سال نیز از سوی سازمان دیدبان حقوق بشر، جایزه لیلیان هیلمن / داشیل هامت به وی اعطا شد. در سال 2008 (1386) نخستین دوره جایزه بیتا برگزار شد و سیمین بهبهانی این جایزه را دریافت کرد.  

در سال 1359 سیمین شعر معروف «دوباره می‌سازمت وطن» را سرود. داریوش اقبالی، خواننده ایرانی این ترانه را اجرا نموده است.

باراک اوباما رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در پیامی تلویزیونی به ایرانیان به مناسبت فرارسیدن نوروز 1390، ترجمه‌ای انگلیسی از غزل دوباره می‌سازمت وطن سیمین بهبهانی را خواند.

وی فعالیت هایی برای حمایت از زنان انجام داده است.

بهبهانی، در روز 17 اسفند 1388، زمانی که قرار بود برای انجام معالجات پزشکی و سخنرانی در روز جهانی زن به پاریس برود، با ممانعت مأموران امنیتی مواجه شد. مأموران با توقیف گذرنامه‌اش در فرودگاه، به او اعلام کردند که «ممنوع‌الخروج است».

او تا هنگام مرگ، عهده دار ریاست افتخاری هیئت امنای کتابخانه صدیقه دولت‌آبادی بود.

درگذشت

سیمین بهبهانی که به علت مشکلات تنفسی و قلبی در بیمارستان پارس تهران بستری بود، از پانزدهم مرداد در کما به سر می‌برد و سرانجام ساعت یک بامداد روز سه شنبه، 28 مرداد 1393 خورشیدی برابر با 19 اوت 2014 میلادی، در سن 87 سالگی درگذشت.

پیکر او با حضور مردم و ادیبان و هنرمندان از مقابل تالار وحدت تشییع شد و در بهشت زهرا در مقبره خانوادگی و کنار پدرش به خاک سپرده شد.

صبح جمعه 31 مرداد 1393 در مراسم تشییع و خاکسپاری سیمین بهبهانی جمعیت بزرگی از دوستداران و طرفدارانش به تالار وحدت آمده بودند. در این مراسم شخصیت‌های شناخته‌شده‌ای همچون محمود دولت‌آبادی، جواد مجابی، محمد رضا شجریان، شهرام ناظری، همایون شجریان، صدیق تعریف، ابوالحسن تهامی‌نژاد (دوبلور و داماد سیمین بهبهانی) و علی بهبهانی پشت تریبون رفتند و درباره او سخنانی گفتند.

با یادداشتی که فریبرز رئیس دانا با ادعای انعکاس نظر کانون نویسندگان ایران در صفحه فیس‌بوک خود منتشر کرد، اعضای کانون مراسم تشییع سیمین بهبهانی را تحریم کردند. خبر تشییع پیکر سیمین بهبهانی از تالار وحدت باعث شد که تعدادی از شاعران سرشناس عضو کانون نویسندگان همچون سید علی صالحی و محمد علی سپانلو در مراسم تشییع و خاکسپاری شرکت نکنند. رئیس دانا در جایی از نوشته خود مدعی شده بود: «سخنرانان در مراسم تشییع سیمین بهبهانی تعیین شده‌اند و از کانون نویسندگان کسی اجازه سخنرانی در این مراسم را ندارد.» او همچنین افزوده بود: «من و تقریبا همه دوستان کانون به انتخاب خودشان با تو از همین‌جا بدرود می‌گوییم و به احترام نام بلندت که خاتون غزل آزادی و از سرداران کانون نویسندگان ایران بودی در مراسم فردا و هیچ‌یک از مراسم تحمیلی ریاکارانه از این دست شرکت نخواهیم کرد».

به ادعای داماد خانم بهبهانی، او در وصیتش گفته بود مرا یا در امامزاده طاهر کنار شوهر و نوه‌ام یا در آرامگاه خانوادگی کنار گور پدرم در بهشت زهرا به خاک بسپارید و گفته می شود به آنان اجازه تدفین در امامزاده طاهر را ندادند و فرزندانش گزینه دوم را انتخاب کردند.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”